Photo by Markus Winkler on Unsplash
Συνεχίζοντας την διαδρομή μας μέσα στις δεκάδες επιλογές που υπάρχουν σχετικά με τις πρώτες ύλες που είναι διαθέσιμες στη βιομηχανία της μόδας, σε αυτό το άρθρο θα αναλύσουμε τις τεχνητές πρώτες ύλες, τους λόγους που προτιμώνται από τα Brands αλλά και τον αρνητικό αντίκτυπο που έχουν στο περιβάλλον και τον άνθρωπο.
Οι τεχνητές πρώτες ύλες παράγονται εξ ολοκλήρου από τον άνθρωπο αλλά υπάρχουν και κάποιες τεχνητές ίνες οι οποίες αξιοποιούν φυσικές πρώτες ύλες και το τελικό προϊόν, μετά από ειδικές επεξεργασίες, μετατρέπεται σε τεχνητή ίνα.
Κατά γενική ομολογία, οι τεχνητές ίνες απελευθερώνουν μικροπλαστικά κατά το πλύσιμο, τα οποία καταλήγουν στη θάλασσα με πολύ αρνητικό αντίκτυπο στην υγεία του οικοσυστήματος, του ανθρώπου και των ζώων.
Ακρυλικό
Παρόμοια χαρακτηριστικά με αυτά του φυσικού μαλιούί, το ακρυλικό έχει κερδίσει τον χώρο της μόδας και τους καταναλωτές καθώς είναι ελαφρύ, πολύ μαλακό, αρκετά οικονομικό και πλένεται στο πλυντήριο χωρίς φόβο, σε αντίθεση με το φυσικό μαλλί. Υπάρχουν και κάποιες παραλλαγές ακρυλικού κασμίρ οι οποίες είναι εξίσου καλές ή και πολύ καλύτερες από το φυσικό κασμίρ όσον αφορά στην εμφάνιση και στην υφή τους.
Στα αρνητικά του, το ακρυλικό παράγεται με βάση το πετρέλαιο και είναι ένα είδος πλαστικού, το οποίο απελευθερώνει μικροπλαστικά στο πλύσιμο, δεν ανακυκλώνεται ενώ για την παραγωγή του χρειάζονται πολλές τοξικές χημικές ουσίες και ιδιαίτερα πολλοί φυσικοί πόροι, όπως νερό και ενέργεια. Σε συνδυασμό με την εκτεταμένη χρήση ενός φυσικού πόρου όπως το πετρέλαιο, όλα αυτά το καθιστούν ιδιαίτερα επιβλαβές προς το περιβάλλον. Στη χρήση, το ακρυλικό «δεν αναπνέει» όπως οι περισσότερες φυσικές ίνες, ενώ είναι ιδιαίτερα επιρρεπές στο pilling (σχηματίζει δέσμες ή μπαλάκια στην επιφάνεια του υφάσματος όταν αυτό τρίβεται σε κάποια επιφάνεια).
Νάιλον ή πολυαμίδη
Μία ακόμα τεχνητή ίνα που έχει κερδίσει όχι μόνο τη βιομηχανία της μόδας αλλά και άλλους κλάδους που παράγουν αντικείμενα καθημερινής χρήσης, όπως οδοντόβουρτσες, χαλιά και μοκέτες, καλσόν, και πολλά άλλα. Όπως και το ακρυλικό, το νάιλον είναι ένα είδος πλαστικού το οποίο για να παραχθεί απαιτεί μεγάλες ποσότητες ενέργειας και πολλά τοξικά χημικά ενώ δεν είναι ανακυκλώσιμο ούτε βιοδιασπώμενο.
Σαν τελικό προϊόν όμως, το νάιλον (πολυαμίδη) είναι ευρέως διαδεδομένο καθώς είναι μία από τις πιο κοινές πρώτες ύλες, είναι φθηνό, ιδιαίτερα αδιάβροχο, ευέλικτο, ανθεκτικό και πλένεται στο πλυντήριο. Επίσης, βάφεται εύκολα και γρήγορα. Η μόνη ιδιαιτερότητά του είναι ότι δεν είναι ανθεκτικό σε υψηλές θερμοκρασίες οπότε πρέπει να πλένεται και να στεγνώνει σε χαμηλές θερμοκρασίες.
Πολυέστερ
Ίσως ο βασιλιάς των τεχνητών ινών πλέον, το πολυέστερ είναι μακράν το πιο αγαπημένο υλικό στον κλάδο της μόδας καθώς είναι ιδιαίτερα οικονομικό και ανθεκτικό στη χρήση. Η πιο ευρέως διαδεδομένη μορφή του είναι το PET και παράγει υφάσματα ανθεκτικά, με μεγάλη ευκολία στη βαφή που διατηρούν το χρώμα σε βάθος χρόνου, δεν τσαλακώνει εύκολα και είναι υδροφοβικό, δηλαδή στεγνώνει εύκολα.
Ως ένα ακόμα τεχνητό προϊόν από πλαστικό, απελευθερώνει μικροπλαστικά όταν πλένεται, δεν είναι βιοδιασπώμενο, απαιτεί πολλές χημικές ουσίες και μεγάλη ποσότητα ενέργειας για την παραγωγή του, και δεν αναπνέει. Ενώ είναι ανακυκλώσιμο, σε αντίθεση με τα προηγούμενα είδη τεχνητών ινών, η ποιότητά του μειώνεται όταν ανακυκλώνεται.
Elastane ή Lycra ή Spandex
Χρησιμοποιείται μόνο του ή σε συνδυασμό με άλλες τεχνητές ή φυσικές ίνες λόγω της ελαστικότητάς του και της ιδιότητάς του να εφαρμόζει απόλυτα. Συνήθως από αυτό δημιουργούνται αθλητικά ρούχα και μαγιώ καθώς είναι ιδιαίτερα ελαστικό (τεντώνεται έως και 600% και επανέρχεται χωρίς αλλοίωση) και απομονώνει την υγρασία. Επίσης παράγει είδη ρουχισμού με πολύ καλή εφαρμογή.
Και για αυτό, όμως, απαιτείται πολλή ενέργεια και ιδιαίτερα τοξικές ουσίες στο στάδιο της παραγωγής ενώ απελευθερώνει μικροπλαστικά κατά το πλύσιμο.
Rayon, Viscose & Modal
Το Rayon είναι λίγο διαφορετικό από όλες τις παραπάνω κατηγορίες τεχνητών ινών καθώς η βάση του είναι μία φυσική πρώτη ύλη, η κυτταρίνη, η οποία προέρχεται από πολτό ξύλου. Η διαδικασία παραγωγής του Rayon όμως απαιτεί πολύ νερό, ενέργεια και τοξικά χημικά και, επιπλέον, για την παραγωγή του γίνεται μεγάλη καταπάτηση δασικών περιοχών.
Οι πιο κοινές μορφές rayon είναι το viscose και το Modal. Το viscose είναι ένα ελαφρύ, δροσερό ύφασμα, το οποίο δεν απορροφά υγρασία και ιδρώτα, διατηρεί το χρώμα του ακόμα και μετά από αρκετές πλύσεις, αναπνέει και είναι μία από τις καλύτερες εναλλακτικές λύσεις αντί για μετάξι, ειδικά αν είναι καλής ποιότητας. Στα αρνητικά του, όταν πλένεται είναι αρκετά εύκολο να σπάσουν οι ίνες του δημιουργώντας φθορά, «μπαίνει» εύκολα ενώ είναι αρκετά δύσκολο στην αφαίρεση λεκέδων. Επίσης, είναι επιρρεπές στο μούχλιασμα και η ποιότητά του αλλοιώνεται με την επαφή στο έντονο ηλιακό φως.
Το modal έχει παρόμοια χαρακτηριστικά με το viscose, και σε θετικό και σε αρνητικό επίπεδο, απλά είναι αρκετά πιο ελαφρύ από το viscose. Γενικά, όμως, είναι ένα ύφασμα που αναπνέει, είναι ευέλικτο, συνδυάζεται ιδανικά με άλλα υφάσματα, όπως βαμβάκι ή elastane, είναι ιδιαίτερα απορροφητικό στην υγρασία, μαλακό και απαλό και ιδανικό για βαφή. Από την άλλη πλευρά, μπορεί να δημιουργήσει αλλεργίες, δεν είναι ιδιαίτερα ανθεκτικό, δεν διατηρεί τη θερμοκρασία του σώματος, οπότε δεν είναι ιδανικό για χειμωνιάτικο ρουχισμό, τσαλακώνει εύκολα ενώ είναι αρκετά πιο ακριβό από άλλα παρόμοια υλικά.
